Hoe is ADFG(V)X ontstaan?
ADFG(V)X is een manier om berichten geheim te maken, bedacht door Fritz Nebel in 1918. De officiële naam is “Geheimschrift der Funker 1918” (GedeFu 18).
De vijf letters “A”, “D”, “F”, “G” en “X” zijn gekozen omdat ze goed te onderscheiden zijn in morsecode, een oude manier om berichten te sturen met korte en lange piepjes.
De Geallieerden gaven deze namen aan de nieuwe methoden na de letters die ze in onderschepte radioberichten zagen.
ADFGX werd voor het eerst gebruikt door de Duitsers aan het Westfront op 1 maart 1918. ADFGVX kwam later en werd vanaf 1 juni 1918 aan zowel het Westfront als het Oostfront gebruikt. Het Westfront was de oorlogszone in Frankrijk en België, het Oostfront in Rusland.
Hoe werkt ADFG(V)X?
De methode heeft twee stappen: een vervanging van tekens en een verplaatsing van tekens.
Stap 1
In de eerste stap worden tekens vervangen door paren van “A”, “D”, “F”, “G”, “X” en “V” met een polybios-vierkant. Dit is een tabel met letters.
Eerst vul je de sleutel in, daarna de rest van het alfabet. Voor ADFGX vervang je de “J” door de “I”.
Stap 2
In de tweede stap wordt de tekst regel voor regel in een matrix gezet, een rechthoekig schema met rijen en kolommen.
De breedte van de matrix hangt af van een tweede sleutelwoord – de transpositiesleutel. Dit sleutelwoord bepaalt hoe de tekst wordt verplaatst.
De tekst wordt dan kolom voor kolom uitgelezen.
De volgorde van de kolommen wordt bepaald door de letters van de transpositiesleutel in alfabetische volgorde.
Lees meer over ADFG(V)X op Wikipedia (en)
De functie ADFG(V)X
Een beetje boven het midden van het scherm zie je een schuifknop waarmee je kunt kiezen tussen Coderen en Ontsleutelen.
Coderen
Als je ‘coderen’ kiest, verschijnt er bovenin het scherm een tekstveld. Hierin plaats je de tekst die je wilt coderen.
Daaronder kies je met een schuifknop welke versie je wilt gebruiken:
ADFGX (5)
Als je voor ‘ADFGX (5)’ kiest zal er in het gedeelte ‘Gebruikt vierkant’ een tabel worden gemaakt met de kolomnamen ADFGX en de rijnamen ADFGX. Je krijgt dus een tabel met 25 tekens.
ADFVGX (6)
Als je voor ‘ADFVGX (6)’ kiest zal er in het gedeelte ‘Gebruikt vierkant’ een tabel worden gemaakt met de kolomnamen ADFGVX en de rijnamen ADFGVX. Je krijgt dus een tabel met 36 tekens.
In het Sleutel gedeelte staan twee tekstvelden.
In het eerste tekstveld zet je de Vervangende Toets ofwel de sleutel die hierboven in Stap 1 wordt beschreven.
In het tweede tekstveld zet je de Transpositie Toets ofwel de sleutel die hierboven in Stap 2 wordt beschreven.
In het Alfabet gedeelte heb je een keuzemenu met alfabet vormen, die de indeling van de het Gebruikt vierkant beïnvloedt.
In het uitvoer-gedeelte staat de versleutelde tekst.
Ontsleutelen
Als je ‘Ontsleutelen’ kiest, verschijnt er bovenin het scherm een tekstveld. Hierin plaats je de tekst die je wilt ontsleutelen.
Daaronder kies je met een schuifknop welke versie je wilt gebruiken:
ADFGX (5)
Als je voor ‘ADFGX (5)’ kiest zal er in het gedeelte ‘Gebruikt vierkant’ een tabel worden gemaakt met de kolomnamen ADFGX en de rijnamen ADFGX. Je krijgt dus een tabel met 25 tekens.
ADFVGX (6)
Als je voor ‘ADFVGX (6)’ kiest zal er in het gedeelte ‘Gebruikt vierkant’ een tabel worden gemaakt met de kolomnamen ADFGVX en de rijnamen ADFGVX. Je krijgt dus een tabel met 36 tekens.
In het Sleutel gedeelte staan twee tekstvelden.
In het eerste tekstveld zet je de Vervangende Toets ofwel de sleutel die hierboven in Stap 1 wordt beschreven.
In het tweede tekstveld zet je de Transpositie Toets ofwel de sleutel die hierboven in Stap 2 wordt beschreven.
In het Alfabet gedeelte heb je een keuzemenu met alfabet vormen, die de indeling van de het Gebruikt vierkant beïnvloedt.
In het uitvoer-gedeelte staat de ontsleutelde tekst.
