Hoe is het Gebroken dambord ontstaan?
Het Gebroken dambord werd oorspronkelijk uitgevonden door de Argenti, de secretarissen van de paus, in de 16e eeuw. Later werd het ook gebruikt door de communisten in de Spaanse Burgeroorlog en door Sovjet-spionnen in de Tweede Wereldoorlog.
Een ander voorbeeld is Che Guevara. Toen hij werd gevangen genomen, werd de volgende code bij hem gevonden:
Wat is het Gebroken dambord?
Voor het Gebroken dambord worden de 26 hoofdletters in drie rijen en tien kolommen van een tabel geschreven. Meestal begin je met een wachtwoord dat de meest voorkomende letters bevat, zoals “ERNSTL”, en vul je de rest van de tabel op met de overgebleven letters, in het eenvoudigste geval in alfabetische volgorde. Het is belangrijk om twee vakjes leeg te laten in de eerste rij van de tabel (niet noodzakelijk de laatste twee zoals hier). In de laatste rij, nadat alle letters zijn ingevoerd, blijven er twee vakjes vrij, die kunnen worden gevuld met speciale tekens (hier “.” en “/”). Deze kunnen speciale functies krijgen als dat nodig is, zoals het schakelen tussen letters en cijfers, maar kunnen ook gewoon als opvulling dienen.
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| E | R | N | S | T | L | A | B | |||
| 8 | C | D | F | G | H | I | J | K | M | O |
| 9 | P | Q | U | V | W | X | Y | Z | . | / |
De bovenstaande tabel (letterlijk: “gebroken dambord”) maakt nu de monoalfabetische monografische substitutie van letters door cijfers mogelijk. Dit betekent dat elke letter wordt vervangen door een of twee cijfers. De letters in de eerste rij worden vervangen door cijfers van één cijfer. De letters in de andere twee rijen worden vervangen door cijfers van twee cijfers. Deze eigenschap, waarbij de tekens in de gewone tekst worden vervangen door tekens van verschillende lengtes in de gecodeerde tekst, wordt “spreiding” genoemd. Dit betekent dat de tekens in de gecodeerde tekst niet allemaal dezelfde lengte hebben. De resulterende code wordt “spread” genoemd. Dit is de naam voor de code die hierdoor ontstaat.
Omgaan met cijfers
In de klassieke versie worden cijfers gemarkeerd door het voorafgaande teken / en worden direct overgenomen.
Als alternatief wordt een 4×10 vierkant met de cijfers 0-9 gebruikt.
Andere varianten
- Een extra sleutelwoord dat de rest van het alfabet bepaalt.
- Een extra sleutel die de volgorde van de kolommen anders definieert dan 0-9.
Lees meer over het Gebroken dambord op Wikipedia (en)
De functie Gebroken dambord
Bijna bovenaan het sherm staat een schuifknop waar je kunt kiezen voor Coderen en Ontsleutelen.
Coderen
Als je ‘coderen’ kiest verschijnt er bovenaan het scherm een tekstveld. Hier typ je de tekst, die versleuteld moet worden.
Onder het coderen/ontsleutelen schuifje staat een Cijfers schuifje. Je kunt kiezen voor:
- 4×10: Een raster van 4 rijen en 10 kolommen
- /: Een raster van 3 rijen en 10 kolommen
In het Gebroken dambord gedeelte staan drie tekstvelden en een keuzemenu.
In het eerste tekstveld plaats je de sleutel. Als je voor 4×10 hebt gekozen zul je nu een sleutel moeten maken van 7 letters en 3 spaties. Als je voor / hebt gekozen moet je een sleutel maken van 8 letters en 2 spaties. Dit zijn de letters die op de eerste rij van het raster zullen verschijnen. De rest van het alfabet zal in de volgende rijen komen te staan.
Onder dit tekstveld staat een ander tekstveld waarin je een aanvullende sleutel kunt maken. Dit zijn letters of tekens, die je aan het begin van het alfabet worden geplaatst op de tweede rij.
Naast dit tekstveld staat een keuzemenu. Hier kun je de volgorde van het alfabet kiezen. Als je Aangepast alfabet kiest zal er onder het keuzemenu een extra tekstveld verschijnen waarin je het aangepaste alfabet kunt invoeren.
Tot slot kun je de volgorde van de kolommen bepalen. Dit moet een reeks van nummers zijn van 0 tot en met 9 in de volgorde van je keuze. Standaard staat dit in oplopende volgorde.
Onder Uitvoer komt de versleutelde cijferreeks te staan en onder Gebruikt raster staat het raster wat voor de versleuteling is gebruikt.
Ontsleutelen
Als je ‘ontsleutelen’ kiest verschijnt er bovenaan het scherm een tekstveld. Hier typ je de cijferreeks, die ontsleuteld moet worden.
Onder het coderen/ontsleutelen schuifje staat een Cijfers schuifje. Je kunt kiezen voor:
- 4×10: Een raster van 4 rijen en 10 kolommen
- /: Een raster van 3 rijen en 10 kolommen
In het Gebroken dambord gedeelte staan drie tekstvelden en een keuzemenu.
In het eerste tekstveld plaats je de sleutel. Als je voor 4×10 hebt gekozen zul je nu een sleutel moeten maken van 7 letters en 3 spaties. Als je voor / hebt gekozen moet je een sleutel maken van 8 letters en 2 spaties. Dit zijn de letters die op de eerste rij van het raster zullen verschijnen. De rest van het alfabet zal in de volgende rijen komen te staan.
Onder dit tekstveld staat een ander tekstveld waarin je een aanvullende sleutel kunt maken. Dit zijn letters of tekens, die je aan het begin van het alfabet worden geplaatst op de tweede rij.
Naast dit tekstveld staat een keuzemenu. Hier kun je de volgorde van het alfabet kiezen. Als je Aangepast alfabet kiest zal er onder het keuzemenu een extra tekstveld verschijnen waarin je het aangepaste alfabet kunt invoeren.
Tot slot kun je de volgorde van de kolommen bepalen. Dit moet een reeks van nummers zijn van 0 tot en met 9 in de volgorde van je keuze. Standaard staat dit in oplopende volgorde.
Onder Uitvoer komt de ontsleutelde tekst te staan en onder Gebruikt raster staat het raster wat voor de ontsleuteling is gebruikt.
