Hoe is Playfaircijfer ontstaan?
Het Playfaircijfer werd in 1854 uitgevonden door Charles Wheatstone en kreeg zijn naam van Lyon Playfair, die deze methode aanbeval aan het Britse leger.
Wat is Playfaircijfer?
Het Playfaircijfer is een monoalfabetisch bigrafisch substitutiecijfer. Dit betekent dat elke letter van de oorspronkelijke tekst wordt vervangen door een specifieke andere letter, waarbij de tekst wordt geschreven in paren van twee letters (bigrammen).
Ook van de oorspronkelijke tekst worden bigrammen gemaakt. Er worden alleen hoofdletters gebruikt en speciale tekens, zoals umlauts (zoals ö, ü, etc.) worden vervangen door aparte lettercombinaties, zoals ‘ae’. Spaties en leestekens worden uit de tekst weggelaten.
Er wordt gezorgd dat er geen twee identieke letters, zoals “LL” worden gebruikt bij het vormen van een bigram. Als dit dreigt te gebeuren, wordt een “X” (of soms “Q”) ingevoegd om dit te voorkomen.
Als er aan het einde van de tekst een enkele letter overblijft, wordt deze uitgebreid tot een bigram door er nog een “X” (of “Q”) aan toe te voegen.
Voor de versleuteling wordt een 5×5 vierkant gevormd met behulp van een sleutelwoord. Omdat we 26 letters in het alfabet hebben en het vierkant slechts 25 letters heeft kun je de letters J, C en W vervangen door I, K of VV.
Als voorbeeld gebruiken we de volgende vierkant, waarbij de J wordt vervangen door I:
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | P | K | D | C | G |
| 2 | S | Y | R | O | U |
| 3 | N | E | I | V | L |
| 4 | Z | B | X | W | M |
| 5 | F | T | A | Q | H |
Voor het versleutelen en ontsleutelen van bigrammen zijn de volgende regels:
- Als beide letters zich in dezelfde kolom of rij bevinden, worden de letters direct ernaast genomen. Bij het versleutelen verplaats je naar rechts en naar beneden. Bij ontsleutelen verplaats je naar links en naar boven. EI wordt bijvoorbeeld versleuteld als IV en ontsleuteld als NE.
- Als beide letters zich in dezelfde kolom of rij bevinden en een letter staat aan de rand van het vierkant, gaat het aan de andere kant verder. AD wordt bijvoorbeeld versleuteld als DR en ontsleuteld als XA.
- Als beide letters zich in verschillende rijen en kolommen bevinden, wordt de eerste letter vervangen door de letter in dezelfde rij, maar om de kolom van de tweede letter. De tweede letter wordt vervangen door de letter in dezelfde rij, maar de kolom van de eerste letter. UI wordt bijvoorbeeld RL.
Lees meer over het Playfaircijfer op Wikipedia (en)
De functie Playfaircijfer
Net boven Uitvoer zie je een schuifknop waarmee je kunt kiezen tussen Coderen en Ontsleutelen.
Coderen
Als je ‘coderen’ kiest, verschijnen er bovenin het scherm twee tekstvelden en een keuzemenu.
In het eerste tekstveld plaats je de tekst, die je wilt versleutelen.
In het tweede tekstveld plaats je de sleutel. Dit zijn de 25 letters van het vierkant. Als je de sleutel leeg laat, zal de volgorde van de letters het gewone alfabet volgen.
In het keuzemenu achter Wijziging kun je aangeven welke letter vervangen moet worden:
- J – I: De letter J wordt uit het alfabet gehaald en verandert in een I.
- C-K: De letter C wordt uit het alfabet gehaald en verandert in een K.
- W – VV: De letter W wordt uit het alfabet gehaald en verandert in VV.
Onder Uitvoer zal de versleutelde tekst komen te staan.
Ontsleutelen
Als je ‘ontsleutelen’ kiest, verschijnen er bovenin het scherm twee tekstvelden en een keuzemenu.
In het eerste tekstveld plaats je de tekst, die je wilt ontleutelen.
In het tweede tekstveld plaats je de sleutel. Dit zijn de 25 letters van het vierkant. Als je de sleutel leeg laat, zal de volgorde van de letters het gewone alfabet volgen.
In het keuzemenu achter Wijziging kun je aangeven welke letter vervangen moet worden:
- J – I: De letter J wordt uit het alfabet gehaald en verandert in een I.
- C-K: De letter C wordt uit het alfabet gehaald en verandert in een K.
- W – VV: De letter W wordt uit het alfabet gehaald en verandert in VV.
Onder Uitvoer zal de ontsleutelde tekst komen te staan.
